De Matthäus Passion behoort tot het mooiste dat de westerse cultuur heeft voortgebracht en is een absoluut hoogtepunt in de muziekgeschiedenis. Wij mogen ons gelukkig prijzen dat we in een land leven waar de pracht van deze muziek door zoveel duizenden mensen wordt gewaardeerd en waar een levendige uitvoeringstraditie is van honderden professionele muzikanten en amateurmusici die zich jaarlijks met hart en ziel inzetten om de Matthäus zo mooi als ze kunnen uit te voeren.
Voor mij is de kracht van de muziek van Johann Sebastiaan Bach niet los te zien van de inhoud van de tekst van het evangelie van Matthäus. Wanneer de muziek wordt gereduceerd tot het mooie, wordt ze van haar kracht ontdaan en kan ze met recht worden gerekend tot de categorie van het entertainment. Alleen al omdat de tekst van het evangelie, samen met het werk van tekstdichter Picander, voor Bach zelf op elk moment in de partituur leidend is geweest, kunnen wij er niet om heen.
Wat betekent dat verhaal nu voor ons?
Natuurlijk wil ik niemand voorschrijven hoe hij of zij naar de Matthäus moet luisteren.
Maar dat niet alleen de muziek maar ook de tekst uw volle aandacht verdienen staat voor mij vast. En is er niet heel veel wijsheid te vinden in het lijdensverhaal voor Christenen en niet Christenen? Die wijsheid klinkt door in de vragen die de Matthäus kan oproepen. Vragen over schuld, liefde, menselijk tekort en goddelijke genade.
De Matthäus bevat de antwoorden van de bijbel, van Luther en van Bach op deze vragen, maar ik denk dat het niet overdreven is om te stellen dat het in de geest van Luther en Bach belangrijk is dat wij ons die vragen zelf stellen en onze eigen antwoorden zoeken.
Dat vraagt een actieve houding van het publiek en ook dat is in de geest van Luther en Bach. Misschien is het daarom dat in Nederland zoveel mensen elk jaar de Matthäus Passion willen horen in de weken voor Pasen. Omdat het aanzet tot zelfonderzoek. En natuurlijk vanwege die ongelofelijk mooie muziek, die de luisteraar aangrijpt en niet meer loslaat.
Komt u vooral luisteren. Dat kan bij een van onze uitvoeringen in Amsterdam, Zwolle, Rhenen of Utrecht, maar ook bij heel veel andere prachtige uitvoeringen van dit wonderlijke meesterwerk.