Johannes Leertouwer

Violist

Na zijn vioolstudie bij Bouw Lemkes in Amsterdam en bij Josef Suk in Wenen en Praag, besloot Johannes Leertouwer zich te verdiepen in de historische uitvoeringspraktijk.
Hij werkte als concertmeester bij internationale, gespecialiseerde ensembles en orkesten, waaronder Anima Eterna van Jos van Immerseel, en het orkest van de Nederlandse Bach Vereniging. Met deze orkesten trad hij ook als solist op.

Met het Ensemble Schönbrunn, waarvan hij sinds de oprichting in 1987 deel uitmaakt, maakte hij een reeks cd-opnamen. In het Mozartjaar 2006 bracht Johannes Leertouwer als solist en dirigent van zijn eigen Ensemble La Borea Amsterdam, een internationaal veelgeprezen dubbel-cd uit, met de complete werken voor viool en orkest van Mozart.

Hij is eerste violist van het Narratio Kwartet, dat in het festival Oude Muziek van 2009 op vijf achtereenvolgende avonden op oude instrumenten de late Beethoven kwartetten speelde. Vanaf 2021 speelt het Narratio kwartet alle Beethoven kwartetten in één seizoen.

Sinds 1989 is Johannes Leertouwer als hoofdvakdocent viool verbonden aan het Conservatorium van Amsterdam. Ook verzorgde hij masterclasses en gastlessen in vele landen binnen en buiten Europa. Aan het CvA geeft hij ook lessen kamermuziek en “stijl in de praktijk” en sinds enkele jaren is hij als chef-dirigent verantwoordelijk voor de orkestklas, Philharmonic Fridays.

Dirigent

Johannes Leertouwer was chef-dirigent en artistiek leider van de Nieuwe Philharmonie Utrecht (NPU) vanaf de oprichting tot aan 2021. Met dit orkest, dat in september 2009 een prachtig debuut maakte met een Stravinsky- en Ravel-programma, was hij de afgelopen jaren te horen in een aantal bijzondere programma’s. Het orkest musiceerde op oude instrumenten, ook in het 19e-eeuwse en vroeg 20e-eeuwse repertoire, besteedt veel aandacht aan educatie en draagt daarmee duidelijk de signatuur van zijn chef-dirigent.

Johannes Leertouwer volgde directieonderricht bij David Porcelijn en Jorma Panula.
Het dirigeren kwam voor hem op een natuurlijke wijze voort uit zijn werk als concertmeester en orkestcoach. Na een aantal jaren als gastdirigent te hebben opgetreden met orkesten als de Osaka Symphony, Orchestra de la region d’Ile de France, het Noord Nederlands Orkest en de Nederlandse Bachvereniging, volgde in 2009 zijn benoeming in Utrecht. In de afgelopen jaren realiseerde hij met de NPU een reeks bijzondere projecten die opvallend goed werden ontvangen. Over zijn Brahms op oude instrumenten schreef de Volkskrant: “Leertouwer heeft een krachtige en contrastrijke Brahms in zijn mars”.
De jaarlijkse Matthäus Passion en Messiah onder zijn leiding kregen diverse vijfsterren-recensies. Maar ook CD-opnames met Beethoven-symfonieën en de Chorale van Berio met violist Joe Puglia werden zeer goed ontvangen. In het kader van het festival Musica Sacra zorgde hij er in 2017 voor dat voor het eerst sinds de periode in het begin van de twintigste eeuw, toen dat heel gewoon was, er weer een Mahler symfonie (de Vierde) op darmsnaren klonk in Nederland.

Vanaf 2021 organiseert Johannes Leertouwer zijn projecten onder verantwoordelijkheid van de Stichting Johannes & Friends. De uitgangspunten zijn daarbij: musiceren op basis van eigen historisch onderzoek, met musici uit drie generaties (ervaren professionals, jonge – pas afgestudeerde – professionals en studenten). Het orkest is daardoor een soort laboratorium, waarin nieuwe ideeën worden uitgeprobeerd en ontwikkeld en kennis en ervaringen actief worden gedeeld.

Onderzoeker

Deze uitgangspunten ontwikkelde Johannes Leertouwer met het projectorkest dat een cruciale rol speelt in zijn vierjarig PhD onderzoekstraject naar de historische uitvoeringspraktijk van de orkestmuziek van Brahms, dat hij in 2018 begon aan de Leidse Universiteit. Het onderzoek zal de komende jaren resulteren in opnames van de vier symfonieën van Brahms en de vier soloconcerten met orkest. Het project is mogelijk gemaakt in samenwerking met het Conservatorium van Amsterdam, de Leidse Universiteit, het Leids Universiteits Fonds, De Stichting De Zaaier en de Stadsgehoorzaal.
Johannes houdt er van om zijn publiek op allerlei manieren te betrekken bij zijn onderzoek en bij zijn uitvoeringen. Zo maakte hij een reeks van 68 filmpjes over alle afzonderlijke delen van de Matthäus Passion voor Brava tv, die nu op YouTube te vinden is onder de naam De Matthäus volgens Johannes, en maakte hij samen met muziekjournalist en programmamaker Lex Bohlmeier een Podcast over Händel’s Messiah voor NPO Radio 4. In juni 2021 komt een website over zijn Brahms onderzoek in de lucht en na de zomer van dat jaar zal een Podcast (6 afleveringen) over historische uitvoeringspraktijk van de orkestmuziek van Brahms starten via de NPO.